Trening mózgu dla dzieci z ADHD – jak neurofeedback wspiera koncentrację

ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) to jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń neurorozwojowych u dzieci. Rodzice i nauczyciele borykają się z występującymi u dziecka problemami z koncentracją, nadmierną aktywnością ruchową oraz impulsywnością. Tradycyjne metody terapii często wymagają długotrwałego stosowania farmakoterapii, co nie zawsze spotyka się z akceptacją rodziców. W tym kontekście neurofeedback staje się innowacyjną i nieinwazyjną metodą, która przynosi rezultaty.

Czym jest ADHD i jak wpływa na funkcjonowanie dziecka?

ADHD to zaburzenie neurologiczne, które manifestuje się przez trzy główne grupy objawów: nieuwagę, nadpobudliwość oraz impulsywność. Dzieci z omawianym zaburzeniem często mają trudności z:

• utrzymaniem uwagi podczas zajęć wymagających ciągłego skupienia,
• organizacją zadań i planowaniem,
• kontrolowaniem impulsów i emocji,
• siedzeniem w miejscu przez dłuższy czas,
• kończeniem rozpoczętych aktywności. 

Te trudności znacząco wpływają na funkcjonowanie w szkole, relacje rówieśnicze oraz dynamikę rodzinną. Dziecko z ADHD często doświadcza frustracji, ma obniżoną samoocenę, zmaga się z problemami w nauce, mimo przeciętnej lub ponadprzeciętnej inteligencji.

Jak działa neurofeedback w przypadku ADHD?

Neurofeedback, zwany również treningiem fal mózgowych, to metoda która wykorzystuje technologię EEG do monitorowania aktywności elektrycznej mózgu w czasie rzeczywistym. Metoda ta opiera się na zasadzie warunkowania instrumentalnego – mózg uczy się, jak funkcjonować efektywniej poprzez natychmiastową informację zwrotną.

Proces treningu neurofeedback

Podczas sesji na głowie dziecka umieszczane są elektrody, które mierzą aktywność elektryczną mózgu. Dziecko ogląda film, gra w grę komputerową, a jakość tego doświadczenia (np. jasność obrazu) uzależniona jest od aktywności jego mózgu.

Gdy mózg produkuje pożądane wzorce fal (na przykład więcej fal beta związanych z koncentracją), dziecko otrzymuje natychmiastową pozytywną informację zwrotną – film staje się jaśniejszy, gra działa płynniej. Gdy pojawiają się niepożądane wzorce (na przykład nadmiar fal theta), jakość doświadczenia spada. W ten sposób mózg uczy się samoregulacji bez świadomego wysiłku ze strony dziecka.

Skuteczność neurofeedback w terapii ADHD

Neurofeedback w leczeniu ADHD to także: 

• Poprawa koncentracji i uwagi – u dzieci uczestniczących w treningu neurofeedbacku rozwija się umiejętność koncentracji. Rodzice i nauczyciele również raportują, że dzieci bardziej skupiają się na zadaniach i dłużej utrzymują uwagę.
• Redukcja impulsywności – trening pomaga dzieciom lepiej kontrolować impulsywne reakcje, co przekłada się na lepsze funkcjonowanie w sytuacjach społecznych i podczas zajęć szkolnych.
• Zmniejszenie nadpobudliwości ruchowej – dzieci stają się spokojniejsze, lepiej radzą sobie z siedzeniem w miejscu i kontrolują nadmierną aktywność ruchową.
• Trwałe efekty – w przeciwieństwie do farmakoterapii, której efekty ustępują po odstawieniu leków, zmiany osiągnięte dzięki neurofeedbackowi mają charakter długoterminowy. 
• Brak efektów ubocznych – neurofeedback jest metodą nieinwazyjną i bezpieczną, nie wywołuje skutków ubocznych znanych z farmakoterapii.

Dla kogo neurofeedback jest szczególnie wskazany?

Terapia neurofeedbacku może być odpowiednia dla dzieci z ADHD w różnych sytuacjach:

• gdy rodzice szukają alternatywy lub uzupełnienia farmakoterapii,
• w przypadku dzieci, które nie tolerują leków lub doświadczają niepożądanych efektów ubocznych,
• dla dzieci młodszych, w przypadku których farmakoterapia nie jest pierwszym wyborem,
• gdy inne metody terapii nie przynoszą oczekiwanych rezultatów,
• jako element kompleksowego programu terapeutycznego.

Jak wygląda program terapii?

Typowy program neurofeedbacku dla dziecka z ADHD obejmuje:

• Ocenę wstępną – przeprowadzenie szczegółowego wywiadu, pomiaru fal mózgowych i określenie indywidualnego profilu aktywności mózgu dziecka. Na tej podstawie terapeuta ustala protokół treningowy dostosowany do specyficznych potrzeb.
• Regularne sesje – zazwyczaj przeprowadzanych jest od 15 do 40 sesji, 2-3 razy w tygodniu, przy czym 1 sesja w tygodniu to absolutne minimum. Każda sesja trwa około 30-45 minut.
• Monitorowanie postępów – terapeuta regularnie ocenia postępy dziecka, jeśli jest taka potrzeba, modyfikuje protokół. Współpraca z rodzicami i nauczycielami jest kluczowa w ocenie zmian w codziennym funkcjonowaniu.
• Trening domowy – w niektórych przypadkach możliwe jest wprowadzenie elementów treningu w domu, co zwiększa częstotliwość sesji i przyspiesza efekty.

Neurofeedback a kompleksowe podejście do ADHD

Warto podkreślić, że neurofeedback nie powinien być traktowany jako jedyna forma terapii. Najlepsze rezultaty osiąga się, łącząc różne metody w ramach kompleksowego programu, który może obejmować:

• Wsparcie psychologiczne i psychoedukację – zarówno dla dziecka, jak i rodziców.
• Terapię behawioralną – naukę strategii radzenia sobie z trudnościami.
• Wsparcie – współpraca z nauczycielami i rodzicami.
• Aktywność fizyczną – regularny ruch wspiera rozwój mózgu i pomaga rozładować nadmiar energii.
• Dietę i sen – odpowiednia dieta i higiena snu mają znaczący wpływ na funkcjonowanie dziecka.
• Farmakoterapię – jeśli jest wskazana i akceptowana przez rodzinę.

Neurofeedback – inwestycja w przyszłość dziecka

Decydując się na terapię neurofeedbacku, rodzice inwestują w długoterminowy rozwój zdolności samoregulacji mózgu dziecka. Umiejętności nabyte podczas treningu pozostają z dzieckiem na lata, wspierają je w kolejnych etapach edukacji i życia.

Coraz więcej placówek terapeutycznych w Polsce oferuje profesjonalny trening neurofeedbacku, prowadzony przez wykwalifikowanych specjalistów. Stacja umysłu jest jednym z miejsc, w którym rodzice mogą znaleźć wsparcie oparte na najnowszych osiągnięciach neuronauki, prowadzone w atmosferze bezpieczeństwa i komfortu.

Podsumowanie

ADHD to wyzwanie, które wymaga cierpliwości, zrozumienia i profesjonalnego wsparcia. Neurofeedback jako metoda oparta na współczesnej neuronauce daje realną szansę na poprawę funkcjonowania dzieci ze wspomnianym zaburzeniem. Nieinwazyjny charakter, brak efektów ubocznych i trwałość osiąganych rezultatów czynią go wartościową opcją terapeutyczną, którą warto rozważyć w rozmowie ze specjalistami.

Każde dziecko zasługuje na możliwość pełnego rozwinięcia swojego potencjału. Neurofeedback może być kluczem, który pomoże otworzyć drzwi do lepszej koncentracji, spokoju i radości z nauki oraz codziennych aktywności.